ورود "تفنگ" به ادبیات مردم لر
ورود "تفنگ" به ادبیات مردم لر، مترادف است با گشوده شدن پای امنیه، قشون و ژاندارم به زندگی این مردم، و دگرگونی‌هایی در نظام اجتماعی زندگی لرها، که برای آنها بسیار گران تمام شد، حربه‌ای که با هر شلیکش، قوم را به سوگ می‌نشاند چرا که این وسیله یا می‌کشت یا کشته می‌آورد... اما از طرف دیگر این قاتل کوچک در زندگی لرها به ابزاری برای خلق حماسه‌تبدیل شد. و بدین ترتیب "تفنگ" بسامد قابل توجهی در ادبیات و فرهنگ لرها پیدا نمود. (نقوش سنگ روی قبرها، جشن‌عروسی، مراسم عزا و چمر و .....)
«آلمانی»، «سه‌تیر»،«پنج‌تیر» و .... سلاح‌هایی هستند که در زندگی و بدنبال آن در فرهنگ و ادبیات لرها وارد شده‌اند، اما بی‌شک سلطان بلامنازع همه‌ی اینها، سلاحی محبوب به نام «برنو» بود، سلاحی که از ابتدای ورودش به دلایلی مونس این مردم و کو‌هستان‌های دیارشان شد، و «برنو» تا به امروز یادآور حماسه‌های فراوانی در زندگی لرها بوده است که نقطه‌ی اوج این حماسه‌ها، رشادت‌های بی‌نظیر لرها و دیگر عشایر غرب کشور در 8 سال دفاع از کیان ایران اسلامی، در برابر متجاوزین بعثی بود. اما اینکه «برنو» کی و از کجا وارد ایران و زندگی عشایر لر شد را در ادامه‌ی مطلب می‌آوریم:
بـِرنو نوعی تفنگ تک تیر و بسیار قوی با برد زیاد (۴۵۰۰ متر) و کالیبر ۹۲/۷ میلیمتر است که نخستین بار در شهر برنو در کشور چکسلواکی [سابق] ساخته شد.
امتیاز ساخت آن به ایران داده شده‌است. برنو را چکسلواکی از تفنگی بنام ماوزر ۹۸ک (mauser۹۸k) ساخت آلمان اقتباس کرده‌است.
در روز هفتم بهمن ماه ۱۳۰۹ (۲۷ ژانویه ۱۹۳۰) درپی یک بررسی طولانی، شاه وقت [رضاخان] که فرمانده کل نیروهای مسلح بود موافقت کرد که «ماوزر Mauser» ساخت آلمان پس از یک دوره آزمایش چندساله، تفنگ رسمی ارتش ایران شود. این آزمایش روی ماوزرهای «وی. زی ۲۴ ـ VZ » یعنی ماوزر ساخت سال ۱۹۲۴ صورت گرفت و ستاد ارتش در سال ۱۹۳۴ (۱۳۱۳) به آن نمره قبولی داد.
از آن پس ماوزر که تولید انبوه آن از سال ۱۸۹۸ در «اوبرنادورف» آلمان آغاز شده بود و در طول جنگ جهانی اول به عنوان دقیق‌ترین و خوش‌دست ترین تفنگ سبک بکار رفته بود جای تفنگ‌های روسی (ناگانت = نوغان) و انگلیسی و ... را در ارتش ایران گرفت. این تفنگ توسط دو برادر آلمانی به نام های «پتر پل» و «ویلهلم» ماوزر Mauser Brothers برای ارتش آلمان ساخته شده بود. کارخانه ماوزر بعدا شعبه خود را در شهر «برنو» واقع در ایالت موراویای چک اسلواکی دایر کرد و دولت ایران که مشتری کمپانی «اشکودا» بود ترجیح داد که تفنگ‌های ماوزر ساخت شهر برنو Brno را خریداری کند و از آن پس در ایران نام «برنو» بر تفنگ‌های ماوزر گذارده شد که پنج تیر و تک تیر بودند. از دهه ۱۹۴۰، ایران خود دست به ساختن برنو زد و آن را در کارخانه‌های تسلیحات (معروف به مسلسل سازی واقع در نزدیکی دوشان تپه).
تفنگ برنو در سه مدل کوتاه و بلند و متوسط ساخته می‌شود. به تازگی در ایران جایگزین سلاح‌های شکاری گردیده است و به عنوان رایج ترین تفنگ شکاری گلوله زنی استفاده می‌شود. قیمت یک مدل کوتاه آلمانی آن به ۲ میلیون تومان می‌رسد.[البته الان خیلی بیشتر!!] این در حالیست که در خارج از مرزهای ایران، معادل آلمانی و نیز یوگسلاوی آن فاقد چنین محبوبیتی هستند و قیمتی بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ دلار آمریکا دارد.
تفنگ برنو پس از ورود به ایران در ردیف سلاح‌های سازمانی ارتش قرار گرفت امابا ورود تفنگ ام ۱ جای خود را به این تفنگ نیمه خودکار داد. اما همچنان جایگاه خود را در بین مردم و بخصوص عشایر لر حفظ نمود چرا که به عقیده آنها برنو بهترین بوده و هست. دسترسی عشایر به این سلاح بعد از شهریور ۱۳۲۰ و انحلال ارتش ایران در پی حمله متفقین صورت گرفت.
برنوهای ساخت ۱۳۰۹ و ۱۳۱۷ از اهمیت و قابلیت‌های بالاتری برخوردار هستند اما مدلی قدیمی تر از این اسلحه وجود دارد که نقش شاهینی در حال پرواز را برخود دارد که ورود آن را به سال ۱۲۹۸ و توسط میرزا کوچک خان نسبت می‌دهند.
